دهانشویه ها در دندانپزشکی

دندانپزشکان برای حداکثر بهداشت دهان و دندان معمولا علاوه بر مسواک ، خمیر دندان و نخ دندان ، انواع دهانشویه ها را نیز توصیه می نمایند. رعایت بهداشت دهان در بیماران تحت درمان ارتودنسی ثابت اهمیتی مضاعف دارد زیرا خطر پوسیدگی در این بیماران بیشتر است. امروزه طیف گسترده ای از دهانشویه ها با محتویات گوناگون در بازار دارویی وجود دارند که هر یک کاربرد خاصی دارند. باید توجه داشت که استفاده نادرست از دهانشویه ها می تواند عوارض جدی برای افراد در پی داشته باشد.

به عقیده دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد ،  دهانشویه های دندانپزشکی به طور کلی دو نوع هستند :

دهانشویه های آنتی باکتریال (ضد میکروبی) :

به طور عمده برای کنترل میکروبهای حفره دهان جهت پیشگیری یا درمان عفونتها بکار می روند :

مثلا به دنبال جراحی دندان نهفته یا درمان بیماری لثه.

نمونه معروف آن “کلرهگزیدین” است و مشابه آن با ریشه ایرانی “پرسیکا” می باشد.

دهانشویه های حاوی فلوراید :

کاربرد این نوع دهانشویه رساندن ترکیبات فلورایده به بافت معدنی دندان است. با مصرف این دهانشویه ها ، یون فلوراید در بافت آهکی دندان جایگزین گشته و ترکیب حاصل مقاومت بسیار بیشتری در برابر عوامل پوسیدگی زا خواهد داشت. این ترکیبات می توانند پوسیدگی های اولیه را نیز متوقف نمایند.

موارد تجویز دهانشویه کدام است؟

دکتر برهمن سبزواری یادآوری کرد: باید به یاد داشته باشیم که مصرف خودسرانه دهانشویه مانند اکثر داروها توصیه نمی گردد. کاربرد دهانشویه های حاوی فلوراید (مانند سایر محصولات فلورایده) در کودکان کوچکتر از ۶ سال به علت احتمال بلع فلوراید و عوارض متعاقب آن، ممنوع است. در سایر سنین مصرف طیف گسترده ای از محصولات فلورایده شامل خمیر دندان، وارنیش فلوراید و دهانشویه های فلورایده روزانه یا هفتگی به کاهش احتمال پوسیدگی دندانی کمک می کند.

در مناطقی که آب آشامیدنی فلوراید کمی دارد می توان با دستور دندانپزشک متخصص کودکان از محصولات فلوراید خوراکی استفاده کرد. در هر گروهی که احتمال پوسیدگی دندان زیاد باشد مانند افراد با بهداشت دهان ضعیف، مبتلایان به خشکی دهان ، معلولین حرکتی، سالخوردگان یا بیماران تحت درمان ارتودنسی، دهانشویه فلورایده پیشنهاد می گردد.

در افراد مسن به علت تحلیل لثه معمولا خطر پوسیدگی ریشه افزایش می یابد.

در بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی ثابت هستند، متخصص ارتودنسی معمولا دهانشویه های فلورایده را برای پیشگیری از پوسیدگی و دهانشویه ضد میکروبی را برای کنترل التهاب لثه تجویز می کند.

توجه داشته باشید که تاثیر فلوراید در ممانعت از پوسیدگی ها عمدتا بر روی سطوح دندانی صاف است.

بنابراین شیارهای دندانی را در برابر پوسیدگی محافظت نمی کند.

معمولا دهانشویه های فلورایده روزانه که غلظت فلوراید کمتری دارند و هر روز بکار می روند از دهانشویه های هفتگی موثرتر می باشند. امروزه وارنیش فلوراید توسط بهداشتکاران دهان و دندان در مدارس یا مراکز بهداشت شهری و روستایی بر روی دندان کودکان بکار می رود.

دهانشویه های ضد میکروبی :

دهانشویه های ضد میکروبی بر خلاف دهانشویه های فلورایده کاربرد محدود و کوتاه مدت تری دارند. این نوع دهانشویه ها فقط به صورت کوتاه مدت بدنبال جراحیهای حفره دهان مانند جراحی فک ، جراحی دندان نهفته یا جراحی لثه و یا برای کنترل التهاب و بیماری لثه در کنار رعایت دقیق دستورات بهداشتی دهان بکار می روند. در برخی موارد برای کمک به بهبود بیماریهای دهان یا پاکسازی و بهبود سریع تر نواحی جراحی دهان، دهان‌شویه‌های حاوی آب‌اکسیژنه تجویز می‌شود، ولی کاربرد طولانی مدت آن می تواند باعث تحریک بافت نرم، آسیب به بافت معدنی دندان و ظهور موهای سیاه در سطح زبان ‌شود.

بیشتر بدانید :  بهترین روش ارتودنسی دندان روکش شده

 

نحوه مصرف دهانشویه ها چگونه است؟

معمولا طرز مصرف آن توسط دندانپزشک تجویز کننده یا در بروشور دارو مشخص می شود.

بطور کلی این مایعات فقط برای شستن و گرداندن در حفره دهان و اطراف دندانها کاربرد دارند.

بنابراین به هیچ عنوان نباید بلعیده یا نوشیده شوند.

با توجه به جذب موضعی دهانشویه ها، هرچه زمان حضور آنها در مجاور دندانها و لثه بیشتر باشد تاثیر بیشتری خواهد داشت. لازم است حداقل به مدت ۳۰ ثانیه در دهان نگه داشته شود و پس از آن هم حداقل نیم ساعت، دهان شسته یا آبکشی نشود و مواد خوراکی یا نوشیدنی مصرف نگردد.

توالی صحیح به صورت زیر است: نخ دندان، مسواک و سپس دهانشویه.

این روش به ویژه شبها قبل از خواب بیشترین تاثیر را دارد زیرا محصولات فلورایده در تمام طول شب که بزاق کاهش می یابد در تماس با دندانها خواهد بود.

عوارض جانبی مصرف خودسرانه دهانشویه ها چیست؟

کاربرد دهانشویه حاوی فلوراید در کودکان زیر ۶ سال ممنوع است.

زیرا به علت بلع فلوراید می تواند باعث مسمومیت و نیز تغییر رنگ قهوه ای دندانهای در حال رویش شود.

مصرف دهانشویه کلرهگزیدین بیش از ۱۰ روز می تواند باعث تغییر رنگ دندانها شود.

در مورد دهانشویه “پرسیکا” ادعا شده است که باعث تغییر رنگ دندان نمی شود.

همچنین کاربرد طولانی مدت دهانشویه های ضد میکروبی می تواند با تغییر محیط میکروبی دهان احتمال بروز و ظهور بیماریهای قارچی را افزایش دهد.

برخی دهانشویه ها دارای الکل هستند که کاربرد طولانی مدت آنها علاوه بر خشک شدن محیط دهان ممکن است احتمال بروز سرطان حفره دهان را افزایش دهد. ( افزودن الکل به این دهانشویه ها برای افزایش جذب مخاطی آنهاست)

 

آیا در صورت استفاده منظم از مسواک و نخ دندان باز هم کاربرد دهانشویه الزامی است؟

پاسخ قطعی نیست، بلکه به شرایط بیمار وابسته است.

ولی بطور کلی دهان‌شویه یک روش مکمل محسوب می گردد و جایگزین مسواک، خمیردندان و نخ دندان نخواهد بود.

میزان ریسک پوسیدگی دندان یا عفونت دهان، تعیین کننده تجویز یا عدم تجویز دهانشویه است.

دکتر سبزواری، کاربرد دهانشویه فلورایده روزانه را به همه بیماران ارتودنسی و حتی افراد معمول به صورت طولانی مدت و در کنار سایر دستورات بهداشت دهان توصیه می کند.

دهانشویه الکی یا بدون الکل؟

دهانشویه های غیر الکلی جذب و اثر بخشی به مراتب کمتری دارند.

ولی به علت خطرات احتمالی الکل، معمولا ایمن تر بوده و بیشتر پیشنهاد می گردند.

 

ثبت نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان مشوق ما برای ارائه مطالب جدید در زمینه دندانپزشکی خواهد بود.

دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی مفتخر است راهنمای شما برای درمانی مطلوب و موثر باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخگوی شما ۱۵ الی ۲۰:۳۰

telegram
دریافت نوبت دریافت نوبت چت آنلاین تماس با ما واتس اپ