ارتودنسی نگهدارنده

ارتودنسی نگهدارنده

ارتودنسی نگهدارنده : اقدامات پس از پایان ارتودنسی ثابت

پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت و برداشتن دستگاهها (براکتها)، درمان ارتودنسی به پایان نمی رسد،بلکه مرحله دوم و بسیار مهم درمان که ارتودنسی نگهدارنده (Retention) نام دارد آغاز می گردد.

برای حفظ دندانها در موقعیت مطلوب پس از ارتودنسی، کاربرد دستگاههای نگهدارنده یا ریتینر (Retainer) به دلایل زیر الزامی است :

۱- در دوره درمان ارتودنسی ثابت نیروهایی به بافت های لثه ای و دندان ها وارد میشود تا دندانها به موقعیت ایده آل جابجا گردند. پس از پایان درمان، این بافت ها برای سازماندهی مجدد (Reorganization) نیاز به زمان و حمایت دارند.

۲- بعد از پایان درمان، دندان ها در موقعیت جدیدی قرار می گیرند که برای آنها بیگانه است و تمایل به بازگشت به حالت اولیه (Relapse) دارند.

۳- در کودکان و نوجوانان، ادامه رشد فکین می تواند احتمال بی نظمی دندانها را افزایش می دهد، این مساله بیشتر در ناحیه جلویی فک پایین رخ می دهد.

 
 

انواع ارتودنسی نگهدارنده

ارتودنسی نگهدارنده انواع مختلفی دارد. طراحی نوع این نگهدارنده ها بر اساس طرح درمان بیمار است. که توسط متخصص ارتودنسی به لابراتوار سفارش داده می شود. دستگاههای نگهدارنده (ریتینرها) به طور کلی ۲ نوع دارند:  نگهدارنده ثابت و متحرک

۱- نگهدارنده ثابت

ارتودنسی تگهدارنده

به گفته دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد، این نگهدارنده ها سیم های فلزی انعطاف پذیر چند رشته ای یا نوارهای پلیمری سفید رنگ هستند که پشت دندانها متصل می شوند. اصطلاحا به آنها نگهدارنده دایمی (Permanent Retainer) نیز گفته می شود چون برای سالها و شاید همه عمر  روی دندانها باقی بمانند. تا زمانیکه این نگهدارنده ها مستقر هستند، موقعیت مطلوب دندانها را حفظ می نمایند. اتصال این دستگاهها به دندان بوسیله موادی مشابه ترمیم های سفید (کامپوزیت) صورت می گیرد که برای دندانها و محیط دهان مضر نیستند.

جنس و قطر این سیم های نگهدارنده ها متفاوت است و بسته به انتخاب متخصص ارتودنسی دارد.
این نوع ارتودنسی نگهدارنده بویژه در بزرگسالان به دنبال درمان بستن فضای بین دندانی (Spacing) بخصوص در فک بالا و بی نظمی دندانهای جلویی در فک پایین استفاده می شود.

در مواردی ۲ تا ۶ دندان جلویی از پشت با سیم به هم متصل می گردند که کاملاً وابسته به نظر و طرح درمان متخصص ارتودنسی است.  از آنجایی که در حالت معمول، لبه دندانهای جلویی پایین با پشت دندانهای جلویی بالا تماس پیدا می کنند و احتمال کنده شدن نگهدارنده زیاد است، استفاده از نگهدارنده ها در فک بالا خیلی توصیه نمی گردد. در موارد خاص که فضای کافی برای نگهدارنده وجود دارد و تماس دندانهای پایین با بالا شدید نیست، بسته به صلاحدید متخصص ارتودنسی می توان در فک بالا هم نگهدارنده ثابت استفاده کرد.

مزایا و محدودیت های نگهدارنده ثابت

مزیت عمده این نگهدارنده ها عدم وابستگی به همکاری بیمار در استفاده از آنهاست.

این وسایل نیاز به برداشتن و گذاشتن ندارند و در نتیجه شانس گم شدن آنها کمتر است.

در برخی موارد تنها گزینه موجود برای دوره ارتودنسی نگهدارنده هستند.

چون در این موارد پس از قطع درمان با نگهدارنده متحرک احتمال برگشت وجود دارد.

محدودیت اصلی آنها، مشکل شدن بهداشت دهان بویژه کاربرد نخ دندان است.

این سیمها کشیدن نخ بین دندانها را مشکل کرده و احتمال تجمع جرم در سطوح پشتی دندانها را افزایش می دهد.

برای حل این محدودیت، سه راهکار وجود دارد :

کاربرد  نخ دندان های مخصوص (SUPER FLOSS)

نخ دندان

کاربرد مسواک بین دندانی (بویژه انواع انگشتی و سایز کوچک)

مسواک های بین دندانی

کاربرد دستگاهی که نخ دندان را از فواصل بین دندانی راحت تر عبور می دهد (FLOSS THREADER)
نخ دندان

بیمار باید به صورت دوره ای ترجیحا هر ۶-۳ ماه جهت معاینه لثه و در صورت لزوم جرم گیری به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کند.

در صورت رعایت صحیح بهداشت دهان و کنترل تجمع جرم، نگهدارنده ثابت حتی در طول دهها سال باعث پوسیدگی یا بیماری لثه نخواهد شد.
اگر آسیبی به نگهدارنده ثابت وارد شود و این سیمها از دندان جدا شده یا به شدت خم گردند، دیگر کنترلی بر دندان مورد نظر ندارند و طبعا دندان به شکل نامطلوبی حرکت خواهد کرد.

در این شرایط مراجعه به دندانپزشکی که سیمها را برای شما نصب کرده است (معمولا متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی) در اولین فرصت ممکن الزامی است.

وظیفه کنترل نگهدارنده های ثابت با بیمار است زیرا اولین نفری است که از جابجایی و کنده شدن این سیم ها از پشت دندان خود مطلع می شود.

بیشتر بدانید :  ارتودنسی نامرئی (الاینر شفاف)
  

بیشتر بدانید : هزینه و قیمت ارتودنسی دندان

  

۲- نگهدارنده متحرک (پلاک متحرک)

ارتودنسی نگهدارنده

این دستگاه ارتودنسی نگهدارنده می تواند پلاستیکی با اجزای فلزی (Hawley Retainer) یا کاملا شفاف (Essix) و بدون اجزای فلزی باشد.

در نوع اول اجزای فلزی برای افزایش گیر پلاک تعبیه شده است.

در نوع دوم سطح جونده دندانها و مقداری از کام بوسیله پلاک پوشیده می شود.

برای ساخت آنها باید از دهان بیمار قالب گیری شده و در لابراتوار بر روی قالبها پلاک متحرک ساخته شود.

این نگهدارنده ها باید همواره در محیط مرطوب باشند.

در خارج از دهان به سرعت رطوبت خود را از دست داده و تغییر شکل پیدا می کنند و در نتیجه روی دندانها قرار نخواهند گرفت.

اکیدا توصیه می شود در هنگامی که بیمار غذا می خورد یا مسواک می زند پلاک ارتودنسی را در ظرف آب یا جعبه پلاک مخصوص (و مرطوب) قرار دهد.

(آشنایی با دستورات دستگاه ارتودنسی متحرک)

روش کاربرد دستگاه ارتودنسی متحرک

نحوه استفاده از پلاک توسط متخصص ارتودنسی در هنگام تحویل آن، تشریح خواهد شد. وظیفه استفاده درست از این نگهدارنده ها بر عهده بیمار می باشد. در صورت عدم استفاده دقیق، امکان جابجایی دندانها و برگشت نتایج ارتودنسی وجود دارد.

 

ارتودنسی نگهدارنده

 

زمان بندی استفاده از ارتودنسی نگهدارنده

شرایط و زمان استفاده از نگهدارنده ها توسط متخصص ارتودنسی تعیین می گردد چون بسته به نوع مشکل دندانی، سن بیمار و … متفاوت است. همانطور که از نام ” نگهدارنده ثابت” استنباط می شود، همواره روی دندانها قرار دارد و برداشته یا گذاشته نمی شود. معمولا برای سالها باید بر روی دندانها باشد.

زمانبندی معمول و روتین نگهدارنده های متحرک به این شرح است :

  • شش ماه اول تمام وقت (۲۴ ساعت شبانه روز) بجز زمان غذا خوردن و مسواک زدن
  • شش ماه دوم نیمه وقت (شبانه یا ۱۲ ساعت در روز).
  • توصیه می گردد بعد از سال اول هم نگهدارنده متحرک با زمان کوتاهتر بکار رود.
  • دکتر برهمن سبزواری کاربرد یک شب در میان یا سه شب در هفته را توصیه می کند.
  • زیرا امکان جابجایی و حرکت دندان ها به دلیل تغییرات طبیعی در سالهای بعدی نیز وجود دارد.
  • نگهدارنده ها وظیفه حفظ موقعیت دندان ها و ثبات آنها را بر عهده دارند.
  • بنابراین استفاده طولانی مدت از آنها پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت مفید و موثر است.

 

آیا امکان دارد علی رغم کاربرد صحیح نگهدارنده ها دندانها جابجا شوند؟

بله. احتمال دارد، زیرا موقعیت دندانهای هر فرد در طول عمر تغییر می کند که یک پدیده طولانی مدت و طبیعی است. ریشه دندانها بوسیله بافت استخوانی احاطه شده است و این بافت استخوانی مرتباً دچار تغییرات بافتی و فیزیولوژیک (Remodeling) می شود. این فرآیند پس از پایان ارتودنسی و جابجایی دندانها می تواند باعث برگشت نتایج درمان شود. بهترین راه برای جلوگیری از جابجایی دندان ها، استفاده صحیح و منظم از نگهدارنده های ارتودنسی می باشد.

در صورتیکه بیمار پس از پایان درمان و برداشتن دستگاههای ارتودنسی ثابت، احساس کند که دندانها جابجا می شوند باید بلافاصله به متخصص ارتودنسی اطلاع دهد. در صورتی که بیمار در اثر عادات دهانی مانند مکیدن انگشت و جویدن ناخن را ترک نکرده است باید منتظر برگشت نتایج ارتودنسی و بی نظمی مجدد دندانها باشد.

لازمه ثبات دندانها پس از درمان ارتودنسی و در طول عمر (بویژه در بزرگسالان) سلامت بافت لثه و استخوان اطراف دندانهاست. بیماریهای لثه با تخریب ساختارهای اطراف دندان منجر به نابودی تکیه گاه دندانها شده، ثبات ریشه دندان در استخوان فک را کم می کنند و در نهایت باعث حرکت و جابجایی دندانها می گردند. این بیماریها در بزرگسالان شایع تر است؛ بنابراین معاینات دوره ای سلامت لثه (توسط متخصص لثه) بویژه در افرادی که سابقه این نوع بیماریها را دارند قبل از ارتودنسی ثابت ، حین و حتی پس از درمان ارتودنسی ثابت الزامی است.

 

برای مشاهده صفحه اینستاگرام دکتر برهمن سبزواری کلیک کنید

ثبت نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان مشوق ما برای ارائه مطالب جدید در زمینه ارتودنسی خواهد بود.

دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی مفتخر است راهنمای شما برای درمانی مطلوب و موثر باشد.

 
 
 

 

One thought on “ارتودنسی نگهدارنده

  1. دکتر برهمن سبزواری میگوید:

    سلام
    نگهدارنده های ارتودنسی یک بخش اساسی از درمان ارتودنسی است و بدون کاربرد آنها، نتایج درمان پایدار نمی ماند و مشکلات دندانی یا فکی تا حدی برگشت خواهد کرد.
    کودکان، نوجوانان یا بالغین هر کدام تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرند پس از پایان درمان فعال ارتودنسی، الزاما نیاز به نگهدارنده خواهند داشت و در هیچ کدام مشکلی ایجاد نمی شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخگوی شما ۱۵ الی ۲۰:۳۰

telegram
دریافت نوبت دریافت نوبت چت آنلاین تماس با ما واتس اپ